Gẫm & Bình

“Yêu là yêu” – Mong Maika sẽ thoát khỏi cái “đèm đẹp” 18. 12. 12 - 6:56 am

Leika

The Pink Choice – Maika

Tôi đã xem nhiều ảnh trong bộ The Pink Choice – Yêu là yêu – của Maika. Vượt lên giới hạn và ý nghĩa của một bộ ảnh cụ thể, một điều sau có lẽ ai cũng nhận thấy: Việt Nam đã cởi mở hơn rất nhiều trong vấn đề đồng tính. Mười năm trước, bạn không mong gì thấy được những hình ảnh này trên truyền thông. Đấy là một tin vui, không chỉ với người đồng tính, mà với cả những người dị tính. Khi một sự kỳ thị đã được giảm nhẹ, điều đó đồng nghĩa nhiều điều cấm kỵ khác cũng đã được dỡ bỏ song song.

Theo đuổi một đề tài thuộc về con người, thành hẳn một dự án với một concept rõ ràng, là điều đáng quý. Đã qua rồi thời các nhiếp ảnh gia mượt mà chụp những bức tường rêu Hội An, những dòng “khoan cắt bê tông” trên tường cũ Hà Nội, hay bác xích lô ngủ trưa bên con hẻm Sài Gòn… Giờ đây, những đề tài hay nhưng đã nhàm, kiểu đồi cát Phan Thiết uốn lượn như mông, như lưng phụ nữ, những ánh đèn lửa hàn công nhân trên tầng cao, hay một bà già mặt nhăn như tờ giấy vò bên cạnh em bé măng tơ… chỉ còn tồn tại trong những cuộc thi nhiếp ảnh thường niên của nhà nước – và đó là một thế giới khác, một thế giới của nghệ thuật bao cấp, như một món tiền tử tuất dành cho những con người không theo kịp thời, chỉ biết rúc vào những đề tài cũ mà sống nốt.

Maika đi theo một đề tài, đi theo những con người, gặp phải những từ chối…, tất cả càng quý hơn khi cô thực hiện với một thiện ý: cho người ta thấy tình yêu đồng tính cũng đẹp như mọi tình yêu dị tính.

Một tháng sau khi triển lãm diễn ra, khi mọi thứ lắng lại, một hôm vô tình xem lại bộ ảnh, tôi giật mình: những ảnh của Maika có gì khác với những bức ảnh sau:

Minh họa cho niềm vui nhận con nuôi của các cặp đồng tính.

Một cặp đồng tính đi chơi tuyết.

Quảng cáo một khách sạn ở Buenos Aires chuyên cho các cặp đồng tính.

Một cặp đồng tính trẻ.

Những bức ảnh trên cũng là những tình cảm đẹp. Nhưng xét cho cùng, tình cảm yêu đương nào chẳng là đẹp, hoặc từ một phía, hoặc từ cả hai, ba phía. Lấy ý chủ đạo: “Tình yêu này đẹp”, người ta cũng có thể làm những bộ ảnh về tình yêu phi công trẻ-máy bay bà già, tình yêu bò già-cỏ non của các ông lão, tình yêu người tàn tật… Nhưng chỉ khẳng định đấy là đẹp, có quyền được đẹp, thì chẳng có gì sai, nhưng cũng chẳng thay đổi được gì, hay tỏa thêm ánh sáng gì cho cái đối tượng/vấn đề ta cần nói, cần bảo vệ.

Với vấn đề đồng tính, hãy thử chia thành các bước nhận thức và hành động:

Bước 1: Người đồng tính, theo quan điểm thông thường của số đông, là bất thường. Bước này nói mãi cũng đã rất nhàm rồi. Có thêm 1000 bộ ảnh nữa cũng chỉ để dừng ở mức thỏa chí tò mò cho những người dị tính.

Bước 2: Những người đồng tính (bị coi là bất thường) ấy cũng có quyền sống như tất cả những người dị tính. Đây là một bước cần đấu tranh, nếu quả thực chúng ta muốn đấu tranh cho họ. Mà nếu thế, các bức ảnh cần đi sâu hơn, tìm một lối tiếp cận khác hơn, không chỉ trong hình ảnh, mà phải sâu sắc hơn trong ý định của người chụp.

Hãy xem những bức ảnh sau:

Năm 2010, quốc gia Malawi đã làm dư luận thế giới dậy sóng khi bắt hai người đồng tính nam vì kết hôn với nhau: Steven Monjeza, trái, và Tiwonge Chimbalanga, phải. Bạn hãy nhìn vẻ mặt hả hê của những người xung quanh.

Ảnh chụp ngày 4. 3. 2010 tại Kampala, Uganda cho thấy– những người đồng tính tham dự một nghi lễ do một thầy pháp đồng tính tổ chức, để ngăn chặn việc thông qua dự luật chống đồng tính ở quốc hội Uganda. Dự luật này đề xuất tử hình với những người đồng tính, bỏ tù những người dị tính không tố cáo người đồng tính với cảnh sát, cũng như xóa bỏ tất cả những tổ chức ủng hộ quyền của người đồng tính. Trước đó các hành vi đồng tính đã bị coi là bất hợp pháp và bị phạt tù tới 14 năm. Dự luật sau đó đã bị phản đối dữ dội. Đến tháng 11. 2012, một luật chống đồng tính mới được ban hành, trong đó không có hình phạt tử hình nữa. Ảnh: Luis Valtuena.

Một hot gay ở Trung Quốc. Hãy nhìn vẻ mặt của các đối tượng trong ảnh.

Khi xem những bức ảnh trên, tôi không tò mò về người đồng tính nữa. Tôi sửng sốt trước cái ác của con người – của những người dị tính chúng ta. Tôi thấy chúng ta đang bắt nạt họ, kỳ thị họ, theo nhiều cách, và hình như có cả cách chụp ảnh họ thật đẹp để thuyết phục rằng quan hệ đồng tính là “cũng đẹp”.

Dĩ nhiên mỗi người một cách tiếp cận đề tài đồng tính. Bộ ảnh của Maika xét cho cùng cũng sẽ có tác dụng của nó, trước hết là nó góp phần cho việc nói về người đồng tính được cởi mở hơn. Trong cả cuộc thuyết phục xã hội này, mỗi một viên sỏi đều có tác dụng làm xao động mặt nước định kiến. Làm cho người xem muốn góp ý thêm cũng là một tác dụng của tác phẩm. Trong lúc góp ý, bản thân người xem cũng đã vô tình đi sâu hơn vào cái đề tài mà tác phẩm muốn nói tới.

Tôi hy vọng rằng trong tương lai, nếu tiếp tục đi với đề tài này, với lối làm việc công phu và cương quyết, Maika sẽ đi được xa hơn, đa dạng hơn và sâu sắc hơn, không phải chỉ để thỏa chí tò mò của người xem, mà còn làm cho một số người xem phải biết xấu hổ.

*

Bài liên quan:

– Tham gia THE PINK CHOICE để thấy tình yêu nào cũng đẹp 
– THE PINK CHOICE: tình yêu ấy không có gì khác biệt, là cũng đẹp, và thậm chí đáng ghen tị
– The Pink Choice – Tôi chỉ cho rằng Maika đã không hiểu 
– “Yêu là yêu” – Mong Maika sẽ thoát khỏi cái “đèm đẹp”
– Chỉ vạch ra cái xấu, cái ác thì vẫn chỉ là phóng sự
– The Pink Choice – Nhưng tôi dị ứng với từ “Choice”
– Bàn về đồng tính: 6 biện pháp để giảm bớt kỳ thị
– Chúc mừng Maika đoạt giải nhất tại World Press Photo Contest 2013
– Từ Nick Ut đến Maika, từ thảm kịch chiến tranh đến taboo thời bình

Chia sẻ:

Bài đã đăng

• Ballet Kẹp Hạt Dẻ: Giáng Sinh mới có, năm nào cũng phải xem - Willow Wằn Wại (20/12/2023)
• HỎA MÙ NFT VIỆT: lạm thuật ngữ, lạm danh xưng, lạm định giá - Ace Le (15/08/2021)
• Điệu nhảy chết người (phần 2):
  Múa bụng mỗi người một phách - Willow Wằn Wại (11/08/2021)
• “XEM ĐÊM” để thấy những điều không thấy được trong ánh sáng ban ngày - Phó Đức Tùng (15/07/2020)
• Về SKETCH phác thảo, SKETCH ký họa, và SKETCH+ - Hải Kiên (13/06/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 5: Đám cưới - lui lược dịch từ trang của Sotheby’s (21/02/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 4: Buổi triển lãm ở New York - lui lược dịch từ trang của Sotheby’s (28/01/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 3: Buổi diễn tại Luân Đôn - Lui dịch từ Sotheby’s (10/01/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 2: Mổ tử thi trong trường Y - Soi lược dịch từ trang của Sotheby's (04/01/2020)
• Young Sen lên voi và xuống chó
  Bức số 1: Young Sen rời quê - Soi lược dịch từ trang của Sotheby's (26/12/2019)

» Xem tiếp...