Chính trị

ISIS giặc cờ đen (phần 1): Trên cái nền rối tinh của Hồi giáo 23. 06. 14 - 10:27 pm

Sáng Ánh

ISIS và gia tài

Vào 2003, Hoa Kỳ đánh đổ Saddam Hussein và quân đội Iraq trong vòng một tháng, áp dụng chiến thuật được gọi là “Sốc và kinh hoàng”. 466.985 quân nhân Mỹ và chư hầu sử dụng 1.801 máy bay vào 41.104 phi vụ, ném 19.948 bom khôn và tên lửa điều khiển với 9.251 bom thường (tường trình của USCENTAF, Bộ Chỉ huy Không lực Trung phần Hoa Kỳ ở đây). Chiến dịch “Tự do cho Iraq” (Operation Iraqi Freedom, OIF) thành công mỹ mãn, Tổng thống Bush ngày 1.5.2003 mặc đồ bay đáp chiến đấu cơ xuống một mẫu hạm, tuyên bố “Nhiệm vụ hoàn tất”.

.

11 năm sau, quân đội được trang bị và huấn luyện tốt nhất khu vực, (trang bị và huấn luyện bởi Hoa Kỳ), tức là quân đội quốc gia Iraq hậu Saddam, lại lâm vào cảnh “Sốc và kinh hoàng” này, tức là thanh lâu lượt thứ nhì. Trong vòng mấy tuần lễ, 1/3 lãnh thổ họ kiểm soát bị mất, kể cả Mosul là thành phố lớn thứ hai của quốc gia (1,8 triệu dân số). Thủ đô Baghdad bị đe dọa, sứ quán Hoa Kỳ tại đây (là đại sứ quán lớn nhất thế giới, 440.000m2, 5.500 nhân viên người Mỹ) cấp tốc di tản bán phần. Tây phương hoảng hốt và kêu to “Đại họa, đại họa”, đến độ phải nháy nhó với kẻ thù trong khu vực là Iran hòng họ nhúng tay vào cứu gỡ tình hình.

Lực lượng đe dọa chính quyền Maliki tại Iraq này là ba anh bịt mặt phất cờ đen khởi nghĩa trong sa mạc, của cải sở hữu (assets) của tổ chức, theo tình báo Iraq tổng cộng là (lại sốc và kinh hoàng) lên đến 875 triệu USD, quân số lần chót được ước lượng tổng cộng là 800 (tám trăm) tay súng!

Tù hàng binh thuộc các vệ binh Shia ? Iraq bị trói giật khủy, bị đánh, rồi lùa xuống, bị bắn chết trong một cái hào ở sa mạc, bởi một hàng những tay súng ISIS bịt mặt.

Giờ, phải mở dấu ngoặc, vì “assets” là gì ở đây không được định nghĩa rõ rệt. Phong trào này, tên gọi là ISIS, kiểm soát vài trấn đìu hiu, mấy thôn lẻ, một trạm xăng, ba tàu đánh cá gì đó, họ thu thuế cách mạng, bán dầu. “Assets” có kể một súng AK ($500 USD) và một xe hai trục ($40.000 USD) với lại bốn lốp xe mới hiệu Bridgestone ($800 USD)? Để so sánh, nếu gọi là của cải (wealth) thì của cải Hoa Kỳ là 82.000 tỉ (có thế mới huy động được 1.800 phi cơ như trên). Tính kiểu nào thì phi cơ chắc hẳn 100% là ISIS không có, bom khôn cũng không có nhé, kể cả bom dại, dư giả ở đây có nghĩa là mỗi thằng 7 kẹp đạn tức là 210 viên, chúng mày cứ việc bắn vung vãi nhé cho địch nó sợ.

Thế mà nó sợ thật! Trong trận chiếm Mosul (giờ thì quân số của ISIS được ước tính cập nhật lại là 3.000 hay 5.000), 800 tay súng hay 1.300 của ISIS khiến hai sư đoàn Iraq (30.000 quân) phải vội vã triệt thoái và ngày trước ngày sau biến mất trên bản đồ tham mưu của Bộ Tổng tư lịnh, khiến các tướng lãnh có nhờ đến các nhà ngoại cảm cũng tìm không ra.

Thế hung thần hay anh hùng sa mạc ISIS “tên vẫn chưa quen người dân thị thành” này là ai?

Một hình ảnh chụp từ video cho thấy một nhóm quân ISIS tụ tập tại một địa điểm không rõ ở vùng Nineveh của Iraq.

Nhắc lại lịch sử rối tinh: Shia với Sunni

Iraq có hai thành phần dân tộc chính, Ả Rập (75% dân số) và Kurd (18%). Người Kurd, nói qua, cũng Hồi giáo, cũng có râu, cũng ngăm ngăm nước da nhưng là một dân tộc cá biệt, sống trên lãnh thổ của bốn quốc gia trong vùng (Iraq, Syria, Iran, Turkey). Ở cả bốn nơi, họ đều là một thiểu số bị chèn ép và mang mộng một quốc gia độc lập. Từ ngày Iraq rối ren, người Kurd tại Iraq thừa dịp mà một mình một cõi tự trị khu vực của họ.

Giờ xin tiết lộ với đọc giả của Soi một tin tình báo bí mật đến độ mà hai tháng trước khi xâm lăng Iraq, chính Tổng thống Bush mới được biết (theo đại sứ Mỹ Peter Galbraith)! Đó là Hồi giáo có hai ngành đối nghịch nhau từ thế kỷ thứ 7 là Sunni và Shia. Tại Iraq, cả hai ngành đều có mặt, chia ra người Ả Rập Shia (chiếm 70-80% Ả Rập), người Ả Rập Sunni 20-30%. Về phần Kurd, tuyệt đại đa số theo ngành Sunni nhưng họ không tranh chấp gì tôn giáo với thành phần Shia cả, mà tranh chấp với người Ả Rập về mặt dân tộc và lãnh thổ, bất kể giáo phái gì. Mâu thuẫn giữa các thành phần Ả Rập là về giáo phái. Mâu thuẫn giữa Kurd và Ả Rập (cả Sunni lẫn Shia) là về dân tộc.

.

“Bạo chúa” Saddam là người cuối cùng cai trị một Iraq thống nhất và ổn định. Saddam làm được việc này bằng cách trấn áp thiểu số dân tộc Kurd, tận diệt phe đối lập chính trị như đảng Cộng sản Iraq*, và dùng chiêu bài chủ nghĩa quốc gia (tấn công kẻ thù truyền kiếp Iran, “xâm lăng” hay “giành lại” Kuwait, tùy theo quan điểm).

Nhưng thế nào thì chế độ của Saddam, dưới danh nghĩa của đảng Baath, cũng là một chế độ thế tục, về nguyên tắc là phụ nữ bình quyền; giáo dục và y tế xã hội cao cấp trong khu vực, có thể nói là ấm no sung túc nếu so với ngày hôm nay (chẳng lẽ là so với Hà Lan hay Thụy Điển?).

Một chân dung của Saddam trên đường phố Tikrit, 1995.

Baath là một đảng thế tục như đã nói, nhưng dưới chế độ Saddam đảng này dần dà rơi vào tay gia đình và bè phái gốc Sunni của lãnh tụ, nhất là sau chiến tranh với Iran (dưới chế độ thần quyền Shia). Tuy thế, mâu thuẫn Shia/Sunni vẫn mới chỉ ở mức ngấm ngầm. Sau chiến dịch  “Tự do cho Iraq”, tự do đâu chưa thấy, chỉ thấy chừng một triệu người thiệt mạng, và các thứ mâu thuẫn trên bùng nổ dữ dội. Hoa Kỳ, sau khi loại trừ tất cả các thành phần Baath (Sunni) khỏi chính quyền và quân đội, chỉ có thể trông cậy vào thành phần Shia để trị an, trớ trêu thay lại là thành phần chịu ảnh hưởng và thế lực của đồng giáo Iran.

.

Tóm lại, ở Lebanon thì Hoa Kỳ ủng hộ Sunni chống Hezbollah (Shia), ở Syria thì ủng hộ Sunni chống Shia (là Assad), nhưng ở Iraq lại phải dùng Shia chống lại Sunni. Nhưng người Shia hay người Sunni không phân biệt biên giới, đâu thì cũng là đồng giáo, và người Ả Rập cũng vậy, đâu cũng là dân tộc Ả Rập. Những biên giới quốc gia ngày nay chỉ là do thực dân Anh Pháp chia cắt vào đầu thế kỷ 20 theo thỏa ước Sykes-Picot (là tên của hai ngoại trưởng Anh và Pháp), tao lấy Syria, Lebanon, phần mày Palestine, Jordan, Iraq.

*

Còn tiếp phần 2: ISIS ra đời nhờ ai và lớn nhanh Phù Đổng nhờ ai?

*
Chú thích:
*Năm 1968, đảng Baath đảo chính vì chính quyền đang bị ảnh hưởng của đảng CS. Ô Saddam, cựu thích khách của Baath từng ám sát hụt một thủ tướng lên làm bộ trưởng thông tin vào dịp này. Câu đố vui là ai đã khuyến khích và giúp đỡ đảng Baath đảo chính thành công? Cũng như ai đã trợ cấp nuôi thích khách Saddam sau khi ám sát bất thành và ông bỏ trốn lưu vong tại nước ngoài? Phần thưởng đoán trúng là được tham quan Langley tại bang Virginia, nơi đặt trụ sở của CIA.

 

*

Về khu vực Trung Đông:

- Chuyện Syria: chỉ vì ở cạnh “cậu ấm”

- Chuyện Syria: anh Hai, anh Ba, anh Tư, và anh rể

- Chuyện Syria: Lắm mối tối nằm không

- Huyền thoại Do Thái trở về nhà: Đố ai dám cãi nào

- Ai mới là người Do Thái chính hiệu?

- Huyền thoại thứ nhì: 2000 năm nếu quay lại, đất nào cũng phải là đất hoang

- Tiền đề thứ ba: huyền thoại (khổng lồ) tự vệ trước hiểm họa (của tí hon)

- Ái phi Israel: nặc nô thừa thông minh nhưng thiếu công bằng

- Kỷ lục Ai Cập: Mùa xuân sang có 720 án tử hình

- ISIS giặc cờ đen (phần 1): Trên cái nền rối tinh của Hồi giáo

- ISIS giặc cờ đen (phần 2): Bởi thế giới cần có hung thần

- Người Kurd: dân tộc chỉ có núi là bạn

- Bưu thiếp Trung Đông: Ra ngõ gặp Clooney

- Bưu thiếp Trung Đông: Cô gái Chiclets

- Bưu thiếp Trung Đông: Vô địch thế giới

- Bưu thiếp Trung Đông: Hàng cơm tùy hỉ

- Bưu thiếp Trung Đông: Có sao nói vậy

- Bưu thiếp Trung Đông: Vô mao bất nghì

- Bưu thiếp Trung Đông: Bữa Pork Adobo – cơm thịt heo kho

- Bưu thiếp Trung Đông: Người ở Lebanon

- Bưu thiếp Trung Đông: Giấc trưa đất thánh

- Người tỵ nạn Syria: gánh nặng đè ngay trong xóm

- Vô lý! Tại sao Hoa Kỳ lại để cho ISIS bán dầu cho Israel qua trung gian Turkey?

- Israel giúp Al Nusra thành công,
Hoa Kỳ chống ISIL thất bại

- Tamara Chalabi, tá điền không dùng trà

- (I)Rắc Bình Vương Ahmed Chalabi, người lừa cả Mỹ

- Ginane thăm Baghdad

- Mặc burqini + đọc Syria Speaks + một quả dưa chuột = đi gặp công an

- Hồi giáo thành “khủng bố” từ khi nào (bài 1): từ gợi tình xem thành đe dọa

- Hồi giáo thành “khủng bố” từ khi nào (bài 2): khi không ưa nữa thì thành hà khắc và bạo chúa

- Hồi giáo thành “khủng bố” từ khi nào (bài 3): cười cũng chết mà ngu ngơ cũng chết

- Tẩy chay Oscar, ra Trafalgar chiếu cũng tốt

- Chuyện ăn mặc của phụ nữ Hồi giáo: đừng căn cứ vào trùm khăn và che mặt…

- Đời không đơn giản, thế mới phải đi tỵ nạn

- Chuyện ông Bernadotte chết ở Jerusalem

- Từ chuyện Yemen nghĩ đến phận nước bé

- Bác tài Bashar và cuốc xe Ghouta

- Vụ nhà báo bị phanh thây:
Chuyện trong nhà chơi dao với nhau

- Cao nguyên Golan (phần 1): Golan ở đâu? Golan của ai?

- Cao nguyên Golan (phần 2): Ba món quà ngon của Mỹ

- Có Do hay không có Do? Trả lời bạn hung898

- Cấm thịt heo trong đạo Do Thái

- Israel với Hamas: tiếc đã muộn rồi

Ý kiến - Thảo luận

11:03 Wednesday,25.6.2014 Đăng bởi:  Snow Fox
Người Iraq 75% là dân Ba tư (Persian) nhé, nếu mà họ nghe mình gọi là Arab là họ không vui đâu.

...xem tiếp
11:03 Wednesday,25.6.2014 Đăng bởi:  Snow Fox
Người Iraq 75% là dân Ba tư (Persian) nhé, nếu mà họ nghe mình gọi là Arab là họ không vui đâu.
 
15:21 Tuesday,24.6.2014 Đăng bởi:  SA

Cám ơn bạn Ivan Tung.ISIS hay ISIL là một thôi, tuỳ cách dịch của cơ quan truyền thông nước ngoài.Chữ "S" cuối trong ISIS là khi dịch từ "Sham" của nguyên tác Ả Rập thành "Syria".Chữ "L" cuối là khi dịch cũng từ Ả Rập "Sham" này thành "Levant"."Sham" trong tiếng Ả Rập chỉ 1/ khu vực ngày nay là Syria-Lebanon-Palestine-Jordan và quận Aleppo miền Nam Turkey  2/ thành phố Damascus nói ri
...xem tiếp

15:21 Tuesday,24.6.2014 Đăng bởi:  SA

Cám ơn bạn Ivan Tung.ISIS hay ISIL là một thôi, tuỳ cách dịch của cơ quan truyền thông nước ngoài.Chữ "S" cuối trong ISIS là khi dịch từ "Sham" của nguyên tác Ả Rập thành "Syria".Chữ "L" cuối là khi dịch cũng từ Ả Rập "Sham" này thành "Levant"."Sham" trong tiếng Ả Rập chỉ 1/ khu vực ngày nay là Syria-Lebanon-Palestine-Jordan và quận Aleppo miền Nam Turkey  2/ thành phố Damascus nói riêng.
Từ "Greater Syria", hay Đại Syria, cũng được dùng để thay cho "Levant", để phân biệt với quốc gia "Syria" hiện nay.
Như vậy, từ "Levant" (và tên gọi tắt ISIL) chính xác hơn là ISIS nhưng truyền thông quốc tế lại hay dùng ISIS hơn, chẳng hiểu có phải vì "ISIS" nghe nó rít và ấn tượng hơn, ác hiểm hơn, trong khi ISIL nghe nó lại hiền lành sao ấy?
 

 

(Đề nghị gõ chữ tiếng Việt có dấu và không viết tắt)

Duỗi não

Vũ Lâm

Tìm kiếm

Tiêu đề
Nội dung
Tác giả