Bàn luận

Cuối cùng không nhịn được nữa, tôi phải nói ra tên những kẻ đốt tôi đây… 08. 11. 13 - 4:52 pm

Bài phỏng vấn độc quyền ông Cột Nhà Cháy của phóng viên Đen Nhẻm, báo Bồ Hóng

BỒ HÓNG BÁO: Thưa các quý độc giả và các độc giả chẳng quý lắm, được tin báo về vụ cháy nhà sàn cổ ở bảo tàng trên một vùng miền núi, lập tức vì mong muốn chấn hưng văn hóa nước nhà, cơ quan chúng tôi đã cử một phóng viên điều tra lấc cấc nhất mà chúng tôi có được, là nhà báo Đen Nhẻm, túc trực 24/24 tại nơi xảy cháy, để điều tra nghiên cứu vụ việc. Và kết quả sau nhiều ngày rình rập, phóng viên Đen Nhẻm đã phỏng vấn được ông Cột Nhà Cháy, một trong 8 anh em cột cái của Nhà Quan Đã Cháy. Đây là bài phỏng vấn độc quyền phải trả tiền. Nên kính thưa các độc giả, sau khi đọc xong bài này, quý vị hãy tự giác rút 10.000 (mười nghìn Việt Nam đồng) gửi cho anh Cột Nhà Cháy giùm chúng tôi, …

Đen Nhẻm (ĐN): Thưa anh, anh có thể cho các độc giả biết tên tuổi, nơi sinh… Đúng là anh đen quá đi ạ, tên tôi là Đen Nhẻm mà cũng chẳng được đen như anh!

Cột Nhà Cháy (CNC): Thì người đời vẫn nói “đen thui như cột nhà cháy” mà, cậu đừng “khen đểu”. Mà này, cậu đừng có lấc cấc, phải gọi tôi bằng cụ mới đúng, vì tuổi tôi chắc chắn hơn tuổi ông cố nhà cậu dăm năm. Còn nếu muốn được đen như tôi, cứ nếm thử ít lửa nướng ngô của mấy đôi bồ bịch nạ dòng thì biết.

ĐN: Dạ vâng, con xin lỗi cụ, cụ về làm cột nhà quan đã hơn trăm năm, thì cụ ắt phải cao tuổirồi. Xin cụ hãy bình tĩnh, đừng có “nóng trong người”, vì con trông thấy cụ hình như đã nguội rồi thì phải…

CNC: Tôi không chấp cái loại lau nhau như cậu, dù sao các cậu cũng đã có công loan tin vụ này cho thiên hạ biết, để anh em chúng tôi cũng không đến nỗi bị thiêu đốt trong im lìm, mặc dù báo chí các cậu cứ là nhầm lẫn linh tinh cả, có cái báo mạng được gọi là “báo tiếng Việt nhiều người xem nhất” còn đưa nhầm cả ảnh vụ cháy khác vào vụ này mà mãi chẳng chịu sửa.

Tên khai sinh của tôi là Táu Mật, sinh ra tại rừng núi Tân Lạc vào năm một nghìn tám trăm gì đấy, lâu quá nên tôi để mất giấy khai sinh rồi. Chỉ nhớ vào lúc được đốn về làm cột nhà quan thì tôi đã tám chục tuổi. Mấy anh em gỗ quý chúng tôi may mắn cũng có số sang. Được ngả về làm cột nhà quan đã trên trăm năm nay, trước khi về Bảo tàng này, chúng tôi đã chứng kiến 156 con người xứ Mường sinh ra trong lòng chúng tôi. Khi anh anh giám đốc mua chúng tôi về, phải ba chục thằng người mới khiêng nổi tôi đưa lên xe ô tô đấy.

Chúng tôi là tám anh em cột cái, dòng họ thì lung tung, nhưng đều thuộc dòng “tứ thiết” (đinh, lim, sến, táu). Chỉ có mình tôi là họ Táu (trong chữ “chú chú cháu cháu, láu ta láu táu” ấy), nên tôi mới không nhịn được nữa, phải mở mồm. Chứ cậu thử hỏi anh Cột-Lim-Đinh-Đóng-Không-Vào bên cạnh tôi mà xem, khéo ăn vả ấy chứ.

ĐN: Xin cụ hết sức bình tĩnh, hết sức bình tĩnh…. Cụ có cần uống chút nước để hạ nhiệt không ạ?

CNC: Cảm ơn anh, hôm nọ lính cứu hỏa cho anh em chúng tôi uống no nước rồi. Họ đem nước ít quá, dập cháy không đủ, bèn hút dưới ao lên, phun vào chúng tôi lẫn cả cá rô anh giám đốc mới nuôi đấy.

ĐN: Ồ, thế là các cụ cũng có chút an ủi, tuy bị cháy nhưng còn được ngửi mùi cá rô nướng… Vâng, thưa cụ, xin cụ cho biết tình hình cụ thể diễn ra hôm đó thế nào ạ.

CNC: Phải nói ngay từ đầu cho anh hiểu, là chúng tôi khi sinh sống trong rừng thì đều có mắt. Nhưng khi bị bọn người các anh đốn hạ, chúng tôi đều bị róc mất mắt, chỉ còn mồm, còn tai. Thế nên tôi chứng kiến mọi chuyện bằng tai, và sẽ thuật lại vụ cháy cho anh từ những gì tôi nghe được bằng tai, anh đã rõ chửa?

ĐN: Vâng, cụ kể đi ạ.

CNC: Hôm đó, tức ngày 24. 10. 2013 theo lịch của các anh, Bảo tàng có hai đoàn khách. Một đoàn vừa ra về thì trời xẩm tối, rồi tôi nghe thấy cso tiếng hai chiếc ô tô con đi vào, hai đôi nam nữ tuổi dơ dở trèo lên sàn nhà quan. Họ gọi nhân viên đặt một mâm cơm, hạch nhân viên rất ghê, nào là có đồ gì để nướng không, nào là có rượu mạnh không. Họ chê rượu ngâm quả mai của Bảo tàng là nhạt và chua. Sau đó thì tôi nghe thấy họ tán tỉnh đùa giỡn nhau, vì không có mắt nên cũng không rõ họ làm những chuyện xxx gì, nhưng chắc hai đôi này có quan hệ khá thân mật…

Trời hôm đó lại hơi lạnh lạnh nên chắc họ có chút hứng tình “nổi lửa lên em”… Chỉ năm bảy phút sau, bữa ăn còn chưa kịp dọn, thấy nong nóng và các cháu gái Mái Lá Cọ rú lên, chúng tôi mới biết là chết cha, cháy rồi. Không rõ đám người ấy đốt củi cháy bốc lên hay rửng mỡ châm lửa thẳng lên mái. Nhưng mấy anh em cột chúng tôi đồ rằng họ tưới một chất gì đó vào củi hay sao nên lửa mới bốc lên nhanh thế, chứ củi “trưng bày” ở bếp toàn củi gộc to bằng cổ tay, cổ chân, làm sao mà cháy to nhanh được.

Kế đó, hai ả phụ nữ chạy ra đánh xe, hai tên đàn ông còn lại, chúng tôi nghe thấy một kẻ lấy que để khều lửa, một kẻ còn định chắt rượu quả mai trong chum ra để hắt vào đám lửa (thật thông minh ghê), thì bị một nhân viên bảo tàng vừa chạy lên kịp lên tiếng ngăn lại. Anh nên nhớ cho là có mấy cái bình cứu hỏa móc lù lù vào thân anh Lim, anh Sến kia kìa mà mấy người khách rồ dại kia không biết lấy xuống mà dập lửa. Khi hai anh nhân viên bảo tàng lấy bình xuống phun vào thì lửa đã bốc to lên mái rồi, không dập nổi.

Hai kẻ đàn ông mặc cho hai anh nhân viên dập lửa, tháo chạy lên xe, rồi rồ ga lái ra đường. Khi bị một cô nhân viên bảo tàng ra chặn lại, một “quý bà” còn định xùy tiền ra kêu “trả tiền này, trả tiền này”. Tất cả những gì xảy ra, đều không trượt qua lỗ tai anh em chúng tôi câu nào… Độ nửa tiếng sau, cứu hỏa mới vào đến nơi thì mấy cô cháu Mái Lá Cọ đã đi đời nhà ma, tất cả đồ đồng quý, súng săn bị nung chảy thành giọt dưới sàn, nghĩ mà thảm. Còn thảm hơn là anh em cột chúng tôi, mỗi thằng bị thiêu một nửa người trên, từ Cột Nhà Quan thành tên mới là Cột Nhà Than thế này đây …

ĐN: Dạ vâng, thưa cụ, sau đó như thế nào thì chúng con có hình ảnh cả rồi ạ. Thế còn tên của mấy đứa đốt nhà thì cụ có nhớ không ạ. Nghe nói công an thì còn đang điều tra, Bảo tàng thì cứ nửa kín, nửa hở chẳng dám nói ra?

CNC: Có chứ, có chứ, làm sao mà chúng tôi quên tên được mấy cái đứa rửng mỡ đốt chúng tôi… cho nó sướng được. Hai người nữ, nghe họ gọi nhau một là cô Nh (nhờ), làm quan chức ngân hàng huyện; một cô tên là Ng (Ngờ), làm kế toán quèn ở một trường học thôi, nhưng lại là vợ của một ông quan chức cấp sở thì phải. Hai anh đàn ông, một tên là H (hát), biệt danh Hát “bửn”, làm phó giám đốc một công ty gì đó liên quan đến rau củ quả của bà con nông dân. Một anh tên là K (ka), nghe thấy bảo trước làm kế toán trưởng một đơn vị quân đội, đã về hưu…

Bốn cái kẻ Ngờ, Nhờ Hát, Ka này kể rằng họ vừa tung tăng đi chơi Kim Bôi về, đến chiều thì rẽ vào Bảo tàng ăn uống. Cũng bởi Bảo tàng là địa chỉ “vắng vẻ”, có thêm dịch vụ ăn uống, chứ không phải quán nhậu ngoài phố- ở quán thì những kiểu tình thân giám đốc-kế toán rất phổ biến như thế rất dễ “đụng hàng”…

ĐN: Dạ thưa cụ, cụ đúng là cao tuổi mà không lạc hậu, rất sành chữ dùng của chúng con hiện nay.

CNC: Ấy, chúng tôi đứng im mà nghe được khối điều của cả vạn người từng đến nhà quan này đấy. Anh có thích thì tôi kể hết cho mà nghe.

ĐN: Ấy ấy, thôi con cảm ơn cụ, xin phép cụ để dịp khác, chứ bây giờ xin phép cho con hỏi tiếp cụ chuyện chính ạ. Dạ thưa cụ, từ hôm cháy đến nay, cụ có thấy những người “nướng ngô không chuyên nghiệp” đó xuất hiện lại không ạ?

CNC: Hừm hừm, tịt không thấy mặt mũi đâu cả, mặc dù chúng tôi nghe thấy rằng nhà anh giám đốc Bảo tàng cũng có thiện chí chờ đợi, để họ có thể quay vào sửa lỗi, đàm phán chuyện người lớn với nhau. Bởi vì họ cũng chỉ sơ ý gây tai họa, rồi sợ rằng “cháy nhà lòi ra một số cái mặt chuột” nên hoảng loạn mà bỏ chạy thôi. Nói thật với cậu chứ, chúng tôi mà còn rễ, còn chân thì chúng tôi cũng bỏ chạy lâu rồi, chẳng để đến nỗi bị đốt như thế này…

ĐN: Vâng ạ, thật tiếc vì các cụ đã bị mất rễ-chân, chứ còn có chân tội gì mà không chạy cụ nhỉ. Nghe nói mấy người đốt nhà đó cũng đang tiến hành “chạy án”, “chạy tội” phải không ạ?

CNC: Chậc chậc, chúng tôi cũng được nghe kể là cảnh sát 113, nghe điện báo của Bảo tàng, đã chặn được họ ngay tối hôm đó. Và với nghiệp vụ giỏi của các anh công an nước nhà, chắc chỉ một ngày sau là tìm thấy họ ngay thôi. Tuy nhiên, không hiểu sao đến nay công an vẫn chưa công bố tên những người này, mặc dù họ đã tiến hành khởi tố vụ án, làm cho tôi không thể nhẫn nhịn được nửa, phải giả lời phỏng vấn của cậu đấy, mặc dù tôi biết cậu cũng như thiên hạ bạc mồm bạc miệng, chẳng có ý tốt gì với chúng tôi. Cậu có ghi âm lại lời tôi cẩn thận không đấy, và sau này in ra báo thì đừng có cắt xén lung tung hay đổ tại thằng đánh máy nào nhé.

ĐN: Cụ cứ yên tâm, báo con tuy ít người biết tiếng, con cũng chỉ là phóng viên quèn, nhưng làm ăn rất chuyên nghiệp theo phong cách đạo đức truyền thống của báo chí nước nhà.

CNC: Về chuyện chạy án, chạy tội thì tôi cũng có nghe đấy. Đừng tưởng chúng tôi đã chết: chúng tôi vẫn sống, vẫn có tai, có mồm để nhờ gió mà trò chuyện với nhau. Mấy cậu em đồ gỗ ở nhà mấy kẻ nọ, có nhờ em Gió Hòa Bình chuyển lời đến chúng tôi nghe, là đám người ấy đang thì thầm chuyện chạy án đấy, cái cô kế toán Ngờ (vợ quan chức cấp sở ấy) thậm chí còn ngang nhiên tuyên bố thẳng: “Có tiền là mua được hết”, thật chẳng khác gì dẫn lại nửa đầu tuyên ngôn của Sáu Quýt ngày xưa.

ĐN: Ối giời ơi, cụ cũng biết cả vụ Sáu Quýt cơ ạ. Cụ thật là thông thái. Nhân tiện cụ cho con hỏi, giới chức có trách nhiệm của tỉnh ấy nói năng thế nào, cụ có nghe được không ạ?

CNC: Hì hì, chuyện chạy án thì hẳn là có chứ, có chân có tiền tội gì không chạy như cậu vừa nói ấy. Họ định đánh lạc hướng vụ án như thế nào cậu biết không, cứ nói đến là tôi vỡ bụng cười. Họ, những người đốt nhà ấy, hiện đang muốn thanh minh thanh nga rằng, không phải họ bỏ chạy, mà họ đánh xe ô tô ra để khỏi cháy xe, sau đó phi xe đi để báo… công an cho nhanh! Chậc chậc chậc, hỏi có giống phim truyền hình sao Hỏa không hả cậu. Còn giới chức của tỉnh nhà thì nghe nói quyết liệt lắm. Tỉnh này là đất Mường cổ, giờ vẫn có hơn sáu chục phần trăm dân là người Mường. chủ tịch tỉnh cũng là người Mường, giám đốc công an tỉnh cũng là người Mường. Vậy mà có một anh Kinh trẻ ở đâu đến bảo vệ văn hóa của họ, tôn vinh văn hóa Mường hết cỡ như vậy, nếu người cầm cán cân pháp luật ở đây mà không làm ra nhẽ, bắt đúng người đúng tội, đền bù thỏa đáng cho văn hóa Mường, thì họ còn mặt mũi nào mà xuống suối Bạc gặp các cụ Mo Mường…

ĐN: Con tưởng suối vàng chứ ạ?

CNC: Suối bạc là của người Mường, và các dân tộc miền núi chúng tôi, người Kinh thích vàng hơn nên họ gọi là suối vàng.

ĐN: À nhân tiện cụ cho con hỏi, tâm trạng của anh giám đốc như thế nào theo cụ nghe thấy ạ. Chứ còn như con quan sát, thì anh ta đã đi nước ngoài về muộn thì chớ, còn vẫn cười cười nói nói như thường….

CNC: Hừm hừm, tỏ vẻ ngoài rắn rỏi bình tĩnh thế thôi. Anh ấy về muộn vì không đổi được vé máy bay. Mới về nhìn thấy chúng tôi hình như cũng muốn khóc lắm thì phải, nhưng mấy cô cậu nhân viên Mường lại ùa ra khóc trước. Thế là anh đành phải tỏ ra cứng rắn để động viên người khác. Chứ còn nói nhỏ nhé, tối đó anh ta đi thơ thẩn dưới sàn nhà quan như thằng mất hồn, lại còn ôm từng cột chúng tôi một đấy. Từ khi về làm cột nhà đến giờ, chúng tôi chỉ được mấy thằng say rượu ôm cột tè dầm, hoặc thỉnh thoảng có đôi nam nữ dựa cột tỏ tình, chứ chẳng bao giờ được cú ôm tình củ đầy tiếc thương thế cả. Thế là mấy anh em cột nhà lại phải an ủi anh ấy, rằng cũng may mà anh không có nhà, không thì chết cháy rồi đấy!

ĐN: Thế còn dự án nghệ thuật nào đó mà anh ấy đang muốn biến các cụ Cột Nhà Cháy ra trưng bày?

CNC: À, ý đó không phải của anh ấy đâu, của anh Cột Sến gợi ý cho ấy đấy. Nghe đâu cũng có một anh nghệ sĩ ở Mỹ cũng có ý như vậy. Anh ta gọi điện về, nói với mọi người đây là “cơ hội trời cho” để anh giám đốc làm nghệ thuật. Anh Cột Lim Đinh-Đóng-Không-Vào cạnh tôi nghe vậy, cáu quá bảo: “Tao sang tận Mỹ tao đốt nhà mày để mày làm nghệ thuật nhé, xem có gọi là cơ hội trời cho không nhé.” Chúng tôi phải xúm vào can mãi.

Anh giám đốc nghe Cột Sến gợi ý như thế, có than thở rằng, bây giờ thiên hạ đáng nhẽ phải nhìn thấy con khóc lóc rên la, mà con lại lấy các cụ ra làm nghệ thuật sắp đặt, thì có phải họ lại nhảy vào ném đá không? Tôi bèn bảo anh ta, thiên hạ nhân gian nó là vậy, người tốt cho mình vay tiền thì ít, mà kẻ xấu nặc danh nói đểu thì nhiều, cứ kệ chúng nó. Bây giờ bọn tao đã bị cháy nửa người rồi, nếu vụ này để “chìm xuồng”, thì coi như bọn tao bị cháy hai lần. Bây giờ mày phải làm sao cho bọn tao có cơ hội lên tiếng, cái gì mà “trường khiếu nhất thanh hàn thái hư” chứ, để nhân tình thế thái chớ có coi di sản chúng tao như quán nhậu chứ…

Phải nói mãi anh giám đốc mới đồng ý đấy, hình như anh ấy đang đi vận động mọi người quyên góp câu chuyện, hình ảnh nhà quan hồi chưa cháy, để làm một cái lễ “hồi niệm nghệ thuật” thì phải.

ĐN: Thế còn ý kiến góp ý của cô H. T. D thì cụ thấy thế nào ạ?

CNC: À, cái đó thì cũng có nghe, cái cô em dịu dàng nào đó, nếu là tên thật thì cũng thẳng thắn, chân thành đấy. Chỉ tội là thiếu “úp đết” thông tin, nên thở ra ngốc không thể tả. Cái gì mà anh giám đốc không dám đem vợ con về xứ Mường ở, vì kém văn minh. Anh ta chẳng đem vợ con về ở cả mấy năm nay rồi đấy thôi, cũng phải để cho anh ta xây nhà cửa xong thì mới đón vợ con về được chứ. Còn cái gì mà “công tác phòng chống cháy nổ trong bảo tàng hình như không có”. Cô ta nên đọc bản báo cáo về vụ cháy này của lính cứu hỏa tỉnh nhà thì sẽ rõ. Còn tệ nữa là cái gì mà “người Mường của anh rất luộm thuộm và văn hoá khá kém”. Láo toét, người Mường là gốc của người Kinh, hay nói cách khác người Kinh chính là người Mường ra kẻ chợ đã lâu hơn thôi. Luộm thuộm, xuề xòa, thật thà, hiền lành, cởi mở, thích uống rượu là cái chất “đặc sản” của văn hóa Mường. Ta không thấy là anh nào ngốc nghếch thật thà, thì hay bị gọi là “thằng này Mường lắm” à. Cứ xem các anh tự nhận là người Kinh văn minh hơn Mường, mà “văn hóa giao thông” của các anh bây giờ như thế nào? Phải nói là nếu tạo được cho du khách cảm giác “luộm thuộm” và cởi mở hết cỡ khi đến không gian này thì là một thành tích của anh giám đốc đấy.

Chứ còn như Bảo tàng nhà nước, thì đố cô ấy có thể xục được vào mọi góc rồi để chê bai. Còn nói nói người Mường “văn hóa khá kém”, thì cô ta văn hóa cao bực nào để phán xét như vậy. Láo, quá láo…

ĐN: Ấy ấy, xin cụ hết sức bình tĩnh, hết sức bình tĩnh, đừng có phát hỏa lại như vậy, mà khéo cột nhà quan lại cháy sạch cả nửa còn lại. Con phục cụ thật đấy, cụ biết cả tiếng Anh, lại còn thuộc cả thơ chữ Hán…

CNC: Ừ, anh này được, khen ta đúng kiểu nhà báo lươn lẹo của các anh. Ta còn biết tiếng Pháp, tiếng Đức, tiếng Mông, Dao, Hà Nhì… Còn người Mường lấy ta làm cột nhà, nói, hát tiếng Mường suốt ngày, nên ta giỏi tiếng Mường nhất. Anh có thích nghe ta hát một bài hát Mường không?

ĐN: Ấy, phải xin lỗi cụ, vì hai cụ cháu mình trò chuyện dài quá, con hết sạch mất băng ghi âm rồi ạ. Con ghi chép lại tiếng Mường không thạo, cụ hát con ghi sai, đến khi đưa lên báo, họ lại bảo cụ hát xạo thì chết ạ. Con chúc các cụ mạnh khỏe ạ.

CNC: Rồi, tôi cũng cảm ơn anh. Nhớ là anh đã mặc cả phải trả tiền phỏng vấn cho tôi đấy nhé. Anh gom đủ tiền mỗi “comment” mười nghìn đồng, rồi đem về đây đốt trả cho chúng tôi mát lòng mát dạ nhé…

Bài đã đăng

• Nhân phim đam mỹ bị cấm, nghĩ về tình tri kỷ - Trịnh Bình An (01/06/2022)
• Giám tuyển là gì? - Ace Le (21/08/2021)
• Tư cách học thuật của Jean-Francoise Hubert hay “con vẹt đến từ phương Tây” - Ace Le (15/08/2021)
• Điệu nhảy chết người (phần 1):
  Hư hỏng thì nổi tiếng hơn - Willow Wằn Wại (22/06/2021)
• Tác phẩm phái sinh: hiểu sao cho đúng? - Hân Hân (13/11/2019)
• Nhân triển lãm về Casanova: phải làm sao trước một triển lãm “bậy bạ”? - Như Mai lược dịch từ Hyperallergic (15/10/2018)
• TOD (bài 2): Lý do 2 và phản biện 2 - Phó Đức Tùng (15/09/2018)
• Xem "Kho báu..." của Damien Hirst: không có duyên, nhưng khiến nảy sinh vài thắc mắc - Di (30/04/2017)
• "Chủ nghĩa Hậu hiện đại" là có hay không hả các bác? - Phó Đức Tùng (28/04/2017)
• Về sự hạnh phúc của người Việt Nam (bài 2): Vì sao người Việt khó hạnh phúc? - Phó Đức Tùng (01/04/2017)

» Xem tiếp...