Khác

Trả lời 4 thắc mắc quanh việc nhà Lang trăm tuổi bị cháy: sự định đoạt của lửa có phải cuối cùng? 03. 11. 13 - 5:12 pm

Từ Bảo tàng Không gian Văn hóa Mường

Kính thưa các quý vị đồng nghiệp trong ngành văn hóa – nghệ thuật, báo chí truyền thông.
Kính thưa các quý vị đã biết đến hoặc đã đến thăm Bảo tàng Không gian Văn hóa Mường.
Kính thưa các bạn đọc văn hóa xa gần đã quan tâm tới thông tin về vụ hỏa hoạn tại địa phận ngôi Nhà Lang trăm tuổi vừa xảy ra tại Bảo tàng Không gian Văn hóa Mường, đã có sự đồng cảm sẻ chia với Bảo tàng chúng tôi.

Từ sau hôm vụ hỏa hoạn xảy ra và được chuyển tải thông tin lên các phương tiện truyền thông đại chúng, Bảo tàng chúng tôi đã nhận được hàng vạn lời bình luận, thông cảm sẻ chia cũng có, phản biện thắc mắc cũng có. Mà tựu chung lại đến nay, những vấn đề số đông người quan tâm đều xoay quanh bốn câu hỏi lớn:

– Tại sao ngôi nhà Lang trăm tuổi quý giá như vậy lại dường như không được quản lý nghiêm ngặt, cẩn thận để cuối cùng xảy cháy?

– Giá trị thiệt hại có thể ước tính là bao nhiêu?

– Những kẻ thủ phạm đã được cơ quan chức năng tìm ra chưa?

– Bảo tàng đối diện với tai họa bất thình lình này thế nào và rồi sẽ giải quyết hậu quả thế nào, số phận ngôi nhà Lang trăm tuổi ngày mai sẽ ra sao?…

Thông cáo này của chúng tôi cũng mong góp phần giải đáp một phần những câu hỏi đó!

1.
Về vấn đề nhiều người quan tâm thứ nhất, Bảo tàng chúng tôi xin được tỏ tường là Bảo tàng Không gian văn hóa Mường, từ ngày đầu thành lập đến nay, vẫn được duy trì theo hai tuyến hoạt động:

–    Hoạt động như một bảo tàng trưng bày cổ điển.

–    Hoạt động bảo tàng văn hóa sống động, tự nhiên như những mô hình bảo tàng sống hiện nay khắp nơi trên thế giới.

Ngôi nhà Lang của chúng tôi thuộc khu vực bảo tàng sống của văn hóa Mường, với chức năng kép. Nghĩa là chúng tôi duy trì sinh hoạt tín ngưỡng, sinh hoạt văn hóa – văn nghệ, sinh hoạt đời sống như văn hóa ẩm thực, lưu trú qua đêm. Vụ cháy nhà Lang chỉ là sự không may nhỏ trong vô số những vụ việc hỏa hoạn, cháy nổ khắp nơi trong thời gian ngắn gần đây; mặc dù có những cơ quan, đơn vị được bảo vệ, phòng chống hỏa hoạn còn nghiêm ngặt hơn chúng tôi nhiều, mà khi hỏa tai đã gieo xuống thì không thể nào tránh khỏi.

Nhưng chúng tôi cũng không thể không nhận lỗi về phía Bảo tàng, những người chịu trách nhiệm cao nhất đã có công việc đi vắng cả đúng hôm xảy cháy. Mặc dù các nhân viên túc trực tại Bảo tàng đã làm hết sức mình, nhưng cũng chỉ chống được cháy lan sang các khu vực khác trong Bảo tàng cũng như giữ yên ổn khu dân cư của phường Thái Bình, thành phố Hòa Bình.

2.
Về vấn đề ước tính giá trị thiệt hại của vụ hỏa hoạn đối với riêng Bảo tàng chúng tôi cũng như giá trị sưu tập văn hóa tộc Mường, để cho hết sức khách quan, chúng tôi đang xúc tiến đề nghị thành lập một Hội đồng khoa học để định giá thiệt hại về hiện vật và kiến trúc của ngôi nhà Lang. Đứng đầu của Hội đồng khoa học trên là các chuyên gia như tiến sĩ Nguyễn Văn Huy, nhà sử học Dương Trung Quốc… là các cố vấn uy tín lâu năm từng hợp tác với Bảo tàng đánh giá, thẩm định, và chúng tôi sẽ công bố kết luận của Hội đồng khoa học trên trong thời gian sớm nhất.

3.
Về những người được xác định là thủ phạm trực tiếp của vụ cháy, rồi sau đó bỏ chạy, hiện nay cơ quan cảnh sát điều tra tỉnh Hòa Bình đã ra quyết định khởi tố vụ việc. Bốn nghi can liên quan đến vụ án đều là cán bộ, công chức, doanh nhân trên địa bàn tỉnh Hòa Bình và là những người “có tiền, có thế”. Chúng tôi, cũng như các độc giả của vụ việc hy vọng cơ quan điều tra sớm công bố danh tính và truy tố những nghi can này, tránh bỏ người, lọt tội. Không chỉ tội danh đốt nhà, gây hỏa hoạn nguy hiểm đến tài sản và tính mạng của người khác, mà hơn nữa, là việc thiếu ý thức tôn trọng văn hóa và tôn trọng pháp luật, cũng như việc không đủ sự dũng cảm đương trách với lỗi lầm do họ đã gây ra.

4.
Về việc Bảo tàng chúng tôi sẽ đối diện và giải quyết hậu quả của vụ cháy ra sao, số phận ngôi nhà Lang trăm tuổi sẽ kết thúc như thế nào, thì đó sẽ là cả một quá trình lâu dài. Trước mắt, chúng tôi chỉ xin phép khẳng định một điều, là sự phũ phàng của thời gian, sự vô ý hay cố ý của con người, sự tàn bạo của ngọn lửa hủy diệt qua các thời đại, không bao giờ có thể đốt cháy được văn hóa nghìn năm. Có lẽ thông tin này chưa được nhiều phương tiện truyền thông biết đến.

*

Bảo tàng Không gian Văn hóa Mường, thành lập ngày 15 – 12 – 2007, với tiêu chí hy vọng chắt lọc những gì tinh túy nhất còn đọng lại của văn hóa tộc Mường, một phần văn hóa sâu sắc, phong phú, giầu bản sắc của nền văn hóa Hòa Bình – cái nôi của nền văn hóa nước ta, đến nay đã được gần tròn 6 năm hoạt động. Bảo tàng duy trì tinh thần văn hóa Mường sống động trong bối cảnh, không gian tự nhiên giữa lòng đất Mường như nó vốn có; dần dà tiếp thu, hội nhập và phát triển với văn hóa các dân tộc anh em trong nước, khu vực và quốc tế.

Năm héc-ta diện tích của chúng tôi, được tái dựng như không gian một “Mường” ngày xưa thu nhỏ, với những hạng mục chính như sau:

– 10 ngôi nhà sàn Mường với những cư dân Mường chính gốc sinh sống, duy trì và chăm chút, đại diện cho kiến trúc dân sinh mọi tầng lớp dân cư cũng như kiến trúc tâm linh trong xã hội Mường cổ (trừ ngôi nhà Lang bị cháy trong hỏa hoạn vừa qua, còn 9 ngôi nhà sàn nguyên vẹn khác);

– 02 khu trưng bày hiện vật công cụ mọi mặt của đời sống người Mường theo chuyên đề;

– 01 xưởng (studio) sáng tác dành cho các nghệ sĩ đương đại; 01 phòng treo tranh cùng với hiện vật;

– 01 khu không gian trưng bày vật phẩm văn hóa-thể thao Mường ngoài trời;

– 01 khu trưng bày các tác phẩm nghệ thuật đương đại do các nghệ sĩ từ khắp trong nước và quốc tế từng đến sống và sáng tạo dưới mái nhà sàn Mường…

Là con đường mang tên đoàn quân Tây Tiến, vốn là con đường quốc lộ 6 cũ, từ chân dốc Cun đến Bảo tàng Không gian Văn hóa Mường khoảng 2,5km, đang được sửa sang để phục vụ cho Ngày hội văn hóa Tây Bắc khai mạc vào ngày 16 – 11 – 2013, do tỉnh Hòa Bình đăng cai. Con đường này chính là con đường đi qua Bảo tàng chúng tôi – là một địa chỉ văn hóa thăm quan của ngày hội lớn này. Trước tai nạn vừa xảy ra, chúng tôi đang làm công tác chuẩn bị tốt nhất để phục vụ cho ngày Hội lớn của Tây Bắc nói chung, Bảo tàng chúng tôi nói riêng. Ngôi nhà Lang, một phần kiến trúc chủ đạo của Bảo tàng, đang được dự tính là tâm điểm diễn ra một số hoạt động văn hóa, nghệ thuật trong thời gian Ngày hội văn hóa Tây Bắc đó.

Thế nhưng, như người xưa đã nói, “họa vô đơn chí”, ngôi nhà Lang trăm tuổi đã bị thiêu rụi quá nửa trong vụ cháy chỉ cách gần ba tuần trước khi diễn ra Ngày hội văn hóa Tây Bắc. Tuy nhiên, những sự kiện văn hóa nghệ thuật cho ngày hội văn hóa lớn của khu vực Tây Bắc, không thể vì một sự cố không may của đơn vị chúng tôi, mà đình lại được. Ngoài những phần trưng bày và hoạt động cố định vẫn diễn ra y như thường lệ, Bảo tàng chúng tôi dự định sẽ biến sự mất mát riêng của chúng tôi thành một sự kiện, một hành động nghệ thuật để cảnh tỉnh về sự ứng xử với văn hóa cổ truyền cha ông chúng ta đã để lại, bằng những tác phẩm nghệ thuật đa dạng sẽ diễn ra đúng thời gian khai mạc Ngày hội văn hóa Tây Bắc và kéo dài tiếp theo sau đó.

Chúng tôi xin kêu gọi, tất cả mọi người đã và từng đến hoặc biết đến Bảo tàng Không gian văn hóa Mường, từng thưởng thức hương vị của một du khách văn hóa dưới mái nhà Lang, mỗi người đóng góp một hành động nhỏ, như một sự tri ân với văn hóa Mường – một tộc người gốc trong các dân tộc chung sống trên đất nước Việt Nam hiện nay. Từ câu chuyện, kỷ niệm, hình ảnh, vật dụng, của mỗi quý khách đã từng đến với chúng tôi, xin hãy gửi về đây, để Bảo tàng chúng tôi sử dụng như những nguyên liệu nghệ thuật, mời các nghệ sĩ tạo hình, nhiếp ảnh, điện ảnh, âm nhạc có uy tín, biến nguồn nguyên liệu đó thành tác phẩm nghệ thuật dưới nhiều hình thức. Chúng tôi hy vọng, lời cảnh tỉnh có tính nghệ thuật này sẽ tác động tích cực đến sự ứng xử của con người đương đại với văn hóa Mường nói riêng, cũng như văn hóa cổ truyền của các dân tộc anh em trên đất nước Việt Nam nói chung, cũng là một hồi chuông khẩn thiết, riết róng ngân lên gần dịp kỷ niệm chín năm Ngày di sản văn hóa Việt Nam (23 – 11 – 2005).

Kính cáo!

Bảo tàng Không gian Văn hóa Mường
Địa chỉ: Đường Tây Tiến, tổ 12 phường Thái Bình, thành phố Hòa Bình
Số điện thoại:   02183.893688/ 0913.553937

*
SOI: Đây là thông cáo báo chí thứ ba của Bảo tàng Không gian Văn hóa Mường Hòa Bình. sau vụ hỏa hoạn thiêu hủy ngôi nhà Lang trăm tuổi tối ngày 24 – 10- 2013

Bài đã đăng

• Ballet Kẹp Hạt Dẻ: Giáng Sinh mới có, năm nào cũng phải xem - Willow Wằn Wại (20/12/2023)
• KÈN GÕ - cái hay và cái bực mình của một đêm nhạc không đàn dây - Willow Wằn Wại (13/08/2022)
• Tác phẩm phái sinh và án lệ chưa từng có trong tranh chấp về sở hữu trí tuệ tại Việt Nam - Hân Hân (14/11/2019)
• Một quyển sách nhỏ cho trẻ con về Trung Thu - SOI (23/09/2018)
• Gửi các bạn của Soi... - SOI (30/04/2017)
• Chú ý: The Factory đang tìm kiếm BẠN! - Thông tin từ BTC (05/04/2017)
• Đối thoại với Đặng Hoàng Giang: Thiện, Ác và Smartphone ra mắt tại Sài Gòn, sáng thứ Bảy - Thông tin từ BTC (08/03/2017)
• Sách mới của Đặng Hoàng Giang: Thiện, Ác và Smartphone - Thông tin từ Nhã Nam (01/03/2017)
• Sách hay: "Trịnh Hữu Ngọc -
  Từ những tác phẩm còn lại" - Thông tin từ BTC (24/01/2017)
• Đông A ra mắt cuốn sách "Bảy ngày trong thế giới nghệ thuật" - Thông tin từ Công ty Đông A (14/01/2017)

» Xem tiếp...